Onsteinseweg 19

Boerderijnaam

GROOT ONSTEIN

Huidig adres

Onsteinseweg 19

Wijk

Linde (laatste wijkadres E82)

Oudste vermelding

1488: Onstedynck, erf (1)

Oude benamingen

Betekenis naam

Ongeschikte plaats, onvruchtbaar stuk land (2, 3)

Andere vermeldingen

Verpondingskohier van Kreynck 1646

Groot end Kleyn Onsteinck: Stockum (4)

Berent op ’t Spijcker van Onstein (4)

Leenaktenboeken Gelre/Zutphen

Kadaster 1832

Sectie F nr. 493

Bouwjaar

Verbouwing

1963, 1988, 2002 (5)

Type boerderij

Krukhuis

Monument

Eigenaren

1488: Onstedinck (1, 6)

1494: Peter Onstedynck (7, 8)

1537: Gerit Onsteinck, zoon Herman en dochter Petra (9)

< 1557: Herman Onstedynck (zoon van Gerrit Lebbinck, wonende te Emmerik) x Catharina Hoernincx (7, 8)

1557: Cornelis Anthonissoon van Steensel alias van Schoonhoven x Aluthea (Luite of Luijtgen) Roelofsdr. Straatmans (7, 9)

1571: erven C.A. van Steensel (8)

1599: Arnold en Johan van Wachtendonck (7, 8)

< 1619: Anna Salome van Holthausen wed. Arnold van Wachtendonck (7, 8)

1619: Hartger van Hasselholt genaamd Stockheim (heer van Stockum) 1x Sophia van Oldenneel ter Haer, 2x Henrica Mechteld van Hoevel (7, 8, 9, a)

1638: zoon Macharis van Hasselholt x Anna Catharina van Boinenborg van Langevelt (7, 8)

1654: Henrick Borchardszoon van Westerholt x Alithea van Scherpenseel (7, 8)

1658: zoon Conrad Gos(e)win (of Conraedt Goswijn) van Westerholt x Catharina Elisabeth van Twickel(oo) (7, 8, 9, b)

1672: Catharina Elisabeth van Twickel wed. C.G.van Westerholt

en dochter Wilhelmina Maria Margaretha van Westerholt x Joan Adolph van Raesfelt (7, 8, 9)

1700: Wilhelmina Margaretha Maria van Westerholt x Johan Adolph van Raesfelt, heer en vrouw van Oostendorp en Keppel (9)

1710: Jan Evert ten Broeck (7, 8, 9)

1714: nichtje Maria Helena ten Broeck x Adriaan Balthasar Valck (7, 8)

1730: dochter Susanne Johanna Louisa Everdina Valck x Ludolph Hendrik Burchard Silvius van Heeckeren (7, 8)

1735: dochter Assuera Henrietta van Heeckeren x Heilwig Derk van Lynden (7, 8)

1759: wedr. Heijlwich Derk van Lynden (7, 8, 9)

1770: Engelbertus Tiberius Haring van Harinxma thoe Heegh 1x Maria Geertruijd Louisa van Grotenhuis, 2x Maria Ursula Sophia van Oldenneel (7, 8, 9, 10)

1795: wed. Maria Ursula Sophia Haring van Harinxma thoe Heegh-van Oldenneel (7, 8)

1802: dochter Hendrica/Henrietta Arnolda Maria Lucia/Louise Haring van Harinxma thoe Heegh-van Oldenneel x koude neef Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis (7, 8, c)

1825: Theodorus van Lamsweerde (8, 11, 12)

1840: Marianna Roberta Bernardina Antonia (E.J.R.’s dochter) van Grotenhuis x Abraham Adriaan Stoop (7, 8, 11)

1848: wedr Abraham Adriaan Stoop (7, 8, 11)

1852: Alexander Amandus Josephus Canisius van der Heijden 1x Anna Maria Theresia Barbara van Dorth tot Medler, 2x Theresia Josephina Maximiliana Francisca von Motzfeldt (nichtje van zijn 1^e vrouw), 3x Johanna Maria van Voorst tot Voorst (achterachternichtje van zijn 1^e vrouw) (7, 8, 11, d)

1879: wed. Johanna Maria van der Heijden-van Voorst tot Voorst (7, 8, 11)

1880: zoon Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden

en zuster Maria Josephina Ernestina Alexandrina van der Heijden (8, 11)

1934: Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden x Christine Maria Antonia Ferdinandine von Mengden (7, 8, 11, e)

Bewoners

1494: Peter Onstedynck (7, 8)

< 1557: Hendrick (7, 13)

1558: Johan en Heyndrick Onstedinck (14)

1599: Pieter Voochtt van Weele x Tryne (7)

1602: Alydt Unstedinck (7, 15)

1637: Reijnt op Groot Onsteenck 1x Lumme

en zoon Michel Reinszoon op Groot Onsteinck x Geertje Berentsdochter op het Hagenbecke

1643: Jan op Groot Onsteinck

1665: Tonnis op Groot Ontsteinck (9, f)

1681: Gerrit (zoon van Jan) Janssen op Grote Onsteijnck x Jenneken Hoessinckvelt (9)

< 1707: Gerrit Janssen op Grote Ontsteinck (9, g)

1708: Berent Henrickszoon Knoef alias (op) Groot Onsteijn x Maria Aelbertsdochter Weverink

1730: wed. Maria Weverink (alias Groot) Groot Onsteijn x Johannes Berendszoon Leemreijse

1766: Lammert Janszoon Schuilenborg (van) Meutstege x Hendrina Hendriksdochter Maatmans, op Groot Onsteijn/Onstenk

1798: Antonij Bos x Aaltjen Molendijk

1814: wed. Aaltjen Bos-Molendijk

1834: wed. Aaltjen Bos-Molendijk

en zoon Henricus Joannes Bos x Joanna Bleumink

1839: Henricus Joannes Bos x Joanna Bleumink

1872: zoon Gradus Bos

1889: Gradus Bos

en broer Theodorus Johannes Bos x Aaltje Wiemelink

1895: Theodorus Johannes Bos x Aaltje Wiemelink

1911: Hendrikus Johannes Aalbers x Theodora Gardina Gebbing

Spijker (korenschuur):

1649: Berent op ’t Spijcker van Ontsteinck woonende (16)

1687: Jan Onsteeinck op Spijker

< 1707: de monnick, pape of pater op Ontsteincks Spijcker (9, g)

De Kamer (h):

< 1806: Evert Ringelenberg 1x Bernardina Dusar (i), 2x Willemina Klein Reesink Jansen

1816: wed. Willemina Ringelenberg-Klein Reesink

1822: wed. Willemina Ringelenberg-Klein Reesink 2x Garrit Jan Huijnink (of Gerrit Jan Huenink)

1839: wedr. Garrit Jan Huijnink 2x Maria Klein Bleumink

1870: zoon Jan en dochters Willemina Aleida en Gesina Huijnink

1899: zusters Willemina Aleida en Gesina Huijnink

en Johannes Arends

1918: Gerhardus Johannes Masselink x Everdina Maria Hurenkamp

Koetshuis:

< 1773: Klaas Gijsberts

1806: Lammert Brandenbarg x Hendrika Wolters

1828: Johannes Henricus te Focht x Joanna Kleijn Tanck

Werkbaashuis:

1869: Wilhelmus Christianus Aalderink x Johanna Maria Christina Vingers

1885: Gerardus Helmink x Willemina van Overvelde

1893: Gerardus Helmink x Willemina van Overvelde

en zoon Arnoldus Johannes Helmink x Willemina Maria Pelgrim

Huize Onstein:

1613: Hartger van Hasselholt genaamd Stockheim 1x Sophia van Oldenneel ter Haer, 2x Henrica Mechteld van Hoevel (8)

1748-1751: Theodorus koning van Corsica, baron von Neuhoff (8)

1770: Engelbertus Tiberius Haring van Harinxma thoe Heegh 1x Maria Geertruijd Louisa van Grotenhuijs, 2x Maria Ursula van Oldennneel (8)

1795: wed. Maria Ursula Harinxma-van Oldennneel

en dochter Henrietta Arnolda Maria Lucia van Harinxma thoe Heegh x Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis (8)

1839: Henrietta Arnolda Maria Lucia van Grotenhuis-van Harinxma

en dochter Henrietta Arnolda Maria Lucia van Harinxma x Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis (8)

1852: Alexander Amandus Josephus Canisius van der Heijden 1x Anna Maria Theresia Barbara van Dorth tot Medler, 2x Theresia Josephina Maximiliana Francisca von Motzfeld

1864: Wilhelmus Christianus Aalderink x Johanna Maria Christina Vingers

1869: Willem Frederik Hendrik Joseph Bosch van Drakestein x Anna Louise Clementine Maria van Dorth tot Medler

1877: Gerardus Helmink x Willemina van Overvelde

1885: Eberhard Clamor Wilhelm Carel Georg Eduard Julius Bussche Hunnefeld x Albertina Johanna van Westerholt

1888: Julius Egon Emanuel Theodorus Hubertus van der Heijden x Clara Maria Louisa van Voorst tot Voorst

1900: Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden x Christine Maria Antonia Ferdinande von Mengden

Bijzonderheden omgeving boerderij

a) Het echtpaar van Hasselholt-van Oldenneel had huize Onstein al in 1613 gebouwd (8)

b) Conrad Goswin van Westerholt bleef katholiek, broer Borchard Willem werd rond 1658 protestant (17)

c) Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis was een neefje van Maria Geertruijd Louisa van Grotenhuis, de eerste vrouw van vader Engelbertus Tiberius Haring van Harinxma thoe Heegh

d) Anna Maria Theresia Barbara van Dorth tot Medler was een zuster van de eerste bewoners van huize Wientjesvoort (zie (f))

e) Christine Maria Antonia Ferdinandine von Mengden was een achterkleindochter van E.J.R. van Grotenhuis x H.A.M.L. Haring vHtH. Broer Dagobert Frans von Mengden op huize Wientjesvoort huwde een andere achterkleindochter van dit paar, Paulina Elisabeth Clementina Carolina Bosch van Drakestein. De moeder van laatstgenoemde (Anna Louisa Clemence Maria vDtM) was een nichtje van de eerste bewoners van huize Wientjesvoort, Josephina, Judith en Theodoor vDtM, en van hun zuster, bovengenoemde Anna Maria Theresia Barbara vDtM. De families van Dorth, van Grotenhuis, Bosch, van der Heijden en von Mengden op de huizen Medler, Onstein, Suderas en Wientjesvoort waren zeer nauw verwant.

f) Rond 1664 was het Onstein in pacht bij Harmen Noortwijck, die het onderverpacht zal hebben, want hij woonde op de Ockhorst, Ockhorstweg 8 (18)

g) In Juli 1707 werd Gerrit Janssen per 22-02-1708 de pacht van Groot Onstein opgezegd. Tevens werd de “paapse monnik op Onsteincks spijker” van overheidswege aangezegd om het spijker te verlaten. Blijkbaar gaf hij hieraan geen gehoor want in november 1707 werd hem door de eigenaar van Onstein d.m.v. een gerechtelijk bevel gelast om binnen 3x24 uur te vertrekken en om zich te onthouden van enigerlei samenzwering uit naam van de Roomse religie (9). Deze paapse monnik was vermoedelijk pastoor Dionysius Bierstraten, een zgn. wereldgeestelijke die kennelijk de boeren bleef bedienen, zeer tegen de wens van de heer van het Medler. Deze laatste zorgde ervoor dat zijn Franciscaner huiskapelaan tot officiele pastoor van de parochie werd benoemd (zie Klein Onstein, noot c) (19, 20)

h) Taxatie 1796: zijnde een huis waarin 2 woningen (10)

i) Bernardina Dusar was een zuster van pastoor Jacobus Dusar (zie Groot Kranenbarg-pastorie)

Bronnen

1) B.H. Slicher van Bath, 1944/1977. Mensch en Land in de Middeleeuwen. Bijdrage tot een geschiedenis der nederzettingen in Oostelijk Nederland

2) Geïntegreerde Taalbank (gtb.inl.nl)

3) B.J. Hekket, 1982. Oostnederlandse Familienamen

4) GA: Archief van de Staten van Zutphen en hun Gedeputeerden. Toeg.nr. 0005, inv.nr. 398 (transcr. Ben Wullink. www.vordensverleden.nl)

5) ECAL: Archief Gemeentebestuur Vorden. Bouwvergunningen. Toeg.nr. 1529, inv.nrs. 5276, 5277, 5281, 5282

6) GA: Archief Gelderse Rekenkamer. Visitatieboeck 1488. Toeg.nr. 0012, inv.nr. 18 (transcr. Ben Wullink)

7) A. P. van Schilfgaarde, 1941. ‘Het Onstein.’ In: Bijdragen en Mededeelingen Gelre, deel 44

8) A. Tengbergen, 1973. De acht kastelen van Vorden

9) RAZ: Archief van het Scholtambt Zutphen (1462-1811). Toeg.nr. 0338, inv.nrs. 61, 62, 96, 101, 104, 105, 217, 226, 233, 234, 240, 241, 252 (transcr. Ben Wullink)

10) GA: Archief Familie van Grotenhuis. Toeg.nr. 0462, inv.nr. 322, 325

11) GA: Digilegger (Kadaster)

12) RAZ: Plaatsingslijst van de archieven van notarissen met standplaats Zutphen (1811-1935). Toeg.nr. 0349, inv.nr. 78

13) GA: Archief Gelderse Rekenkamer. Visitatieboek 1577. Toeg.nr. 0012, inv.nr. 1119

14) GA: Archief Gelderse Rekenkamer. Toeg.nr. 0012, inv.nr. 3660 (transcr. Albert Lettink)

15) J.S. van Veen. ‘Onstein te Vorden, 1919.’ Bijdragen en Mededeelingen Gelre, deel 22

16) GA: Archief van de Staten van Zutphen en hun Gedeputeerden. Verpondingskohier Scholtambt Zutphen. Toeg.nr. 0005, inv.nr. 398 (transcr. Ben Wullink)

17) F. Keverling Buisman (red.), 1998. Hackfort, huis en landgoed

18) E.A.M. Claassen, 2016. Noortwijck. Een geslacht van landheren te Vorden, 1500-1800. Canon van de geparenteerde familie Ockhorst

19) Fr. David de Kok O.F.M., 1919. ‘De katholieken van Vorden en omgeving sedert de reformatie.’ In: Geldersche Bode

20) Pater M. Reinders O.F.M., 1971. ‘De kerken van Kranenburg.’ In: Archief 1971

Bijzondere documenten

Opgesteld door

©2021 Gerda Rossel

Laatst bijgewerkt

12-04-2021

Overige bijzonderheden

Foto's

1, 2, 3, 8, 9: Collectie Oud Vorden F100119, F100118, F100116, F100115, F100112

4-7, 11: (2)