Brandenborchweg 1

Huidige boerderijnaam

GROOT BRANDENBORCH

Huidig adres

Brandenborchweg 1

Wijk

Linde (laatste wijkadres E 99)

Oudste vermelding

1476, 1500: Brandenburch en Grote Brandenburch (1, a)

Oude benamingen

Betekenis naam

Brand-: ‘brandstof, turf’. In bosstreken: plek waar een bos d.m.v. brand gerooid is (ill. 13). In heide-veengebieden: veenbrand ter verbetering van de grond, of (ongewenste) veenbrand (2)

-borch ‘burg’, echter ook wel ‘berg’. Het laatste wordt in het Achterhoeks uitgesproken als -barg en betekende ‘nauw merkbare bodemverheffing’ (2, 3)

Andere vermeldingen

Verpondingskohier van Kreynck 1646

Groote Brandenborgh: ‘t Capittel

Leenaktenboeken Gelre/Zutphen

Een leen van den Hoff toe Esinck te Vierakker (4)

Kadaster 1832

Sectie E nr. 361

Bouwjaar

Verbouwing

1880 (5, ill. 12)

Type boerderij

Hallenhuis

Monument

Rijksmonument

Eigenaren

1490: Andries in die Wedersche verkoopt aan het Kapittel te Zutphen (6, b), Brandenborch

1491: Proosdij van de St. Walburgiskerk in Zutphen (7), Brandenborch

1501: Kapittel van de St. Walburgs kerk (4), Brandenborch

1567: “Collegiate kerk te Zutphen”, het Kapittel (4, c), Groite Brandenborch

1649: het Capittel (8, d), Groote Brandenborch

1654: Wolter de Rode van Heeckeren (heer van Ruurlo, hier echter in hoedanigheid van) gedeputeerde van de Graafschap Zutphen (9), Groot Brandenburch

1729: Gedeputeerde Staten der Graafschap Zutphen (Rentambt van de Geestelijke Goederen) (10, 11, 12)

< 1817: zoon Ludolph van Heeckeren (x Margaretha Schimmelpenninck van der Oije), Huis de Wiersse (11)

1841: Florent Sophius Op ten Noort (x Dina Adriana Nederburgh) (5, 11)

1862: dochter Constantia Margaretha Wilhelmina Lulofs (x Frederik Hendrik Umbgrove) (5)

1913: zoon Herman Johan van Lulofs Umbgrove (x Wilhelmina Catharina Christina Coenradina Brantsen) (5)

Bewoners

1500: Alxhardt op/ten Grote Brandenborch (1)

1632: Joost tot Brandenborch (8), vertegenwoordigd door de rentmeester van de Geestelijke Goederen (van de Gedeputeerde Staten van Zutphen)

1634: (schoon)zoon? Jan op Groot Brandeburch x Jenneken (e, f)

1664: Jan op de Brandenborch, en zoon Derck te Brandenborch x Elsken Jansen wed. Hendrick Berentsen

1690: dochter Derksen Derkssen x Jan Luijders Binneman (9, g)

1718: zoon Luijder Jansen (Groot) Brandenborg x Jenneken Frericks Roessinck (uit Rekken)

1737: wed. Jenneken Roessink 2x Berend Derksen Oortgiesen

1752: Berent (Groot) Brandenbargh x Jenneken Roosink (9, 11)

1759: wedr. Berent Brandenborg (voorheen Oortgiesen) 2x Grietjen Arentsen Horstman

1760: wedr. Berent Brandenborg 3x Janna Aesink

1767: wed. Janna Asink 2x Aalbert Berenpas

1789: wedr. Albert Berenpas 3x Maria Jansen Norde

1819: Albert Berenpas alias Brandenbarg x Maria Norde, en zoon Albert Berenpas (Maria’s zoon) x Hendrica Boom

1823: wed. Maria Berenpas-Norde, en zoon Albert Berenpas x Hendrica Boom

1832: Albert Berenpas x Hendrica Boom

1855: wed. Hendrica Berenpas-Boom

1857: zoon Evert Jan Berenpas x Hendrika Grada Kornegoor

1868: Jan Hendrik Donderwinkel x Antje Zweverink

1880: Reint Bouhuis x Hendrika Dekkers, en stiefzoon Arend Jan Bouwmeester x Hendrika Loman

1882: wedr. Reint Bouhuis, en stiefzoon Arend Jan Bouwmeester x Hendrika Loman

1884: Arend Jan Bouwmeester x Hendrika Loman

1885: wed. Hendrika Bouwmeester-Loman

1886: wed. Hendrika Bouwmeester-Loman 2x Frederik Steenblik

1892: Jan Willem Arfman x Berendina Johanna Boom

1903: Jantjen Gotink-Holland wed. Evert Gotink

1915: Jantjen Gotink-Holland, en zoon Jan Gotink x Johanna Margaretha Tjoonk

1929: Jan Gotink x Johanna Margaretha Tjoonk

Bijzonderheden omgeving boerderij

a) Hoewel vaak slechts aangeduid als “Brandenborch” valt uit de opeenvolging van eigenaren en bewoners van de drie Brandenborchen (Groot, Half en Klein) op te maken dat de drie erven in ieder geval in 1540 en mogelijk reeds in 1476 bestonden

b) Niet de eigenaar van de Wiersse. Zie ook Klein Brandenborch

Bronnen

1) GA: Archief Graven en Hertogen van Gelre, Graven van Zutphen. Rekening van ontvangst van een schatting in het kerspel Vorden, en van uitgaven (1476 en ca. 1500). Toeg.nr. 0001, inv.nrs. 1036 en 1037 (transcr. Ben Wullink. www.vordensverleden.nl)

2) M. Schönfeld, 1980. Veldnamen in Nederland

3) Geïntegreerde Taalbank (gtb.inl.nl)

4) RAZ: Inventaris van het archief van het Kapittel van Sint Walburgis (1059-1606). Toeg.nr. 0325, inv.nr. 572 (transcr. Ben Wullink)

5) GA: Digilegger (Kadaster)

6) RAZ: Collectie Oude Werken. W.J.A. Huberts, 1862. Tijdrekenkundig register, deel II. Toeg.nr. 0273, inv.nr. 1706 (met dank aan AV)

7) GA: Archief van de familie van Bremen. Toeg.nr. 0481, inv.nr. 39

8) GA: Archief van de Staten van Zutphen en hun Gedeputeerden. Toeg.nr. 0005, inv.nrs. 398, 791, 1372 (transcr. Ben Wullink)

9) RAZ: Archief van het Scholtambt Zutphen (1462-1811). Toeg.nr. 0338, inv.nrs. 232, 236, 240 (transcr. Ben Wullink)

10) GA: Archief Huis Vorden. Toeg. nr. 0438, inv.nr. 46

11) GA: Archief Marke van Vorden. Toeg.nr. 0366, inv.nrs. 159, 824, 825, 838, 843, 848

12) GA: Archief Familie Gallée. Toeg.nr. 0459, inv.nrs. 13C, 13D

13) GA: Archief Huis Medler. Toeg.nr. 0456, inv.nr. 292

Bijzondere documenten

Opgesteld door

©2020 Gerda Rossel

Laatst bijgewerkt

30-03-2020

Overige bijzonderheden

c) Een collegiate of collegiale kerk is een kapittelkerk, hier de St. Walburgiskerk te Zutphen

d) Toezicht op en beheer van het goederenbezit van voormalige R.K. (geestelijke) instellingen door Gedeputeerde Staten van Zutphen, vanaf resp. 1580 en 1609 (zie GA: Hof van Gelre en Zutphen, toeg.nr. 0124, inv.nr. 2399 e.v.)

e) In 1652 getuigen Johan op Grote Brandenborg (60 à 70 jaar oud), Jan op Grote Brandenborg (70 à 80 jaar, ca. 45 jaar op Groot Brandenborch) en zwager? Henrick op Grote Brandenborg (65 jaar, geboren en getogen op Groot Brandenborch)

f) Jan op Groot Brandeburch is waarschijnlijk een (schoon)zoon van Joost tot Brandenborch, want in 1675 trouwt zijn zoon Joost, die mogelijk vernoemd is naar zijn grootvader

g) In 1703 is er ook sprake van ene ca. 80-jarige Evert op Grote Brandenborgh (†1708, geboren 1647 als zoon van Berent Jansen op Klein Brandenborch x Mechtelt Garrits?) en zijn zoon Jan Evertssoon op Grote Brandenborgh (ca. 50 jaar oud, geboren in Ruurlo en volgens eigen zeggen reeds 17 jaar op Groot Brandenborch woonachtig). Evert en zijn zoon Jan woonden mogelijk in de Kamer van Groot Brandenborch (13)

Foto's

9: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

12: (5)

13: en.wikisource.org