Kruisdijk 6

Huidige boerderijnaam

HAM

Huidig adres

Kruisdijk 6 [laatste wijkadres C 46]

Wijk

Veldwijk

Oudste vermelding

1448 (1)

Oude benamingen

1494: Ten Hamme (2),  1737: Selsham (3)

Betekenis naam

Sel is een oud woord voor salix = waterwilg;  ham = aangeslibd land, grasland in een rivierbocht of aan water gelegen (4)

Andere vermeldingen

1628: Haenendael (3)

Verpondingskohier van Kreynck 1646

't Ham

Leenaktenboeken

Kadaster 1832

Sectie I nr. 218: landheerkamer en Huize Ham; 219: boerderij; (zie HisGis-kaartje)(5)

nrs. 221 en 222: vijver en tuin;

nrs. 223, 224 en 225 waren resp. gracht, tuin en tuinhuis (zie overlay en HisGis) (a)

Bouwjaar

Buitenplaats Huize Ham: waarschijnlijk eind 18^e eeuw

1832: bouw van de huidige boerderij (sluitsteen in de achtergevel) (a)

Verbouwing

1870: bijbouw (6); 1954: voorhuis veranderd (7)

Type boerderij

Hallenhuis, voorhuis gedekt door pannen, achterhuis half riet, half pannen (voorhuis geheel verschillend van achterhuis)

Monument

Eigenaren

1448: Alexander Schimmelpenninck x Elsebe van der Oye (1a,b)

1489-1707: 6 generaties Schimmelpenninck van der Oye (1a,b)

1707: nicht Geertruid van der Hell, dochter van  Walraeven Schimmelpenninck van der Oye en Casin van der Hell tot de Wiltbaan (1a,b)

1719: tantezegger/neef Rutger van der Hell tot de Hoeve x Johanna Charlotta van Heiden (3)

1737: Jan Ter Maet/Johan ter Maten x Albert(h)a/Barta Jalink (3)

1779: Albartha Jalink, wed. Jan ter Maeten (8)

1788: nichtje Johanna Albartha Ter Maeten (3)

1832: Wilhelmina Henrica Christiaans, wed. Jan Bruinier

1838-1902: Familie Storm van 's Gravesande, achtereenvolgens Carel Jan Julius, zoon Jacob Jan Julius, dochter Carolina Johanna Juliana Anna Maria (6)

1902: Hartog Jacob Fortuin (6)

1920: Berend Jan Hendrik Seesink (6)

1928: Bernard Abbink x Berendina Lebbink (6)

1937: zoon Jan Willem Abbink (6)

Bewoners

1628: Gerrit op het Ham en Stijne (3)

1637: zoon Lambert in het Ham/int Haenendael (3) + zoon Tonnis Lammertsen/Lamberts op het Ham x Griete Henricksen

1678: zoon Dries Teunnisen op Ham x Elsken Lammers

1711: zoon Tonnis Driessen x Janna Driessen

1719: wed. Elsken Lamberts

1742: dochter Maria Theunissen x Willem Garrit(sen) Hammelman/Hammerman

1748: wedr. Willem Gerretsen Hammerman 2x Maria Abbink

1750: wedr. Willem Gerretsen Hammerman 3x Janna Wiemelink

1756: wed. Janna Wiemelink 2x Jan Brinkman (ook Hammerman genaamd) op 't Ham

1763: wedr. Jan Brinkman 2x Berendjen Hissinks

1772: Berend Huernink/Hammerman x Jenneken Korenblik

1795: dochter Teuntjen Hammerman x Hendrik Tijkink

1821: Jan Garritsen x Aaltjen Klein Hesselink

1841: zoon Garrit Garritsen x Hendrika Heijenk

1885: zoon Berend Garritsen x Anna Margarieta Hietveld

1913: wed. Anna Margarieta Hietveld

1920: Gerrit Bogchelman x Hendrika Gotink

1921: zoon Derk Bogchelman x Berendina Rossel

Buitenplaats Huize Ham:

1814-1838: Johanna Albartha Termaeten, wed. Jan Hendrik Bruinier + 2 dochters en kleinzoon

1861: Thomas Marinus de Roo x Elisabeth Margaretha de Bruyn

Bijzonderheden omgeving boerderij

(a) Het HisGis-kaartje geeft de situatie weer van 1825. Het Kadaster liep in tijd altijd wat achter en daarom is hier de situatie van 1832 (bouw van de huidige boerderij) nog niet doorgevoerd en niet te zien.

De voorganger van de huidige boerderij lijkt tegen de landheerkamer aangebouwd te zijn in de 18^e eeuw, er is nl. sprake van twee perceelnummers, I 218 en 219.

Op I 218 ligt ook Huize Ham, de buitenplaats van/voor de eigenaar. Dit huis moet eind 18^e eeuw gebouwd zijn toen alleen de landheerkamer niet meer voldeed.  

Gedurende de eerste helft 19e eeuw is er sprake van dubbele bewoning van boerderij en buitenplaats; vanaf 1829 met 2 huisnummers.

Van 1848-1861 werd Huize Ham aan een reeks derden verhuurd, als laatste aan de organist van de NH kerk Thomas Marinus de Roo.

Vanaf 1867 verdwijnt de dubbele nummering: of Huize Ham toen is afgebroken is vooralsnog niet bekend.

De huidige boerderij heeft een sluitsteen met jaartal 1832 in de achtergevel.

Bronnen

(1a) David van Hoogstraten e.a., 1732. Groot algemeen historisch, geographisch, genealogisch en oordeelkundig woordenboek dl. 9, p. 9

(1b) A.P. van Schilfgaarde, 1961. De graven van Limburg Stirum in Gelderland, leenregister Wisch en leenregister Bronckhorst

(2) B.H. Slicher van Bath, 1944/77. Mensch en land in de Middeleeuwen. Bijdrage tot een geschiedenis der nederzettingen in Oostelijk Nederland

(3) RAZ: ORA Scholtambt Zutphen. Protokol van opdrachten, vestenissen en andere voluntaire akten. Toeg.nr. 0338, inv.nr. 237, 227, 244 [transcriptie Ben Wullink, zie ook www.vordensverleden.nl]

(4) B.J. Hekket, 1975. Oost Nederlandse familienamen

(5) https://hisgis.nl/kaartviewer/Gelderland/Vorden

(6) GA: Digilegger (Kadaster)

(7) ECAL: Gemeentebestuur Vorden. Bouwvergunningen 1949-2004. Toeg.nr. 1529, inv.nr. 4082

(8) Leenregister Wisch, zie bron (1b)

(9) H.J. Versfelt, 2003. De Hottinger Atlas voor Noord en Oost Nederland

Bijzondere documenten

Opgesteld door

JBT, met dank aan AV

Laatst bijgewerkt

14-01-2021

Overige bijzonderheden

Op de Hottinger-kaart van 1787 wordt de naam “Het Hoen” gebruikt (lijkt een schrijffout). Deze kaart toont een tuinaanleg op het eiland binnen de gracht, alsmede een allee naar de Kruisdijk (9)

Foto's

Nrs. 1 t/m 5: Gerard W. Klunder, Vorden; nr. 6: Mw. M. Bosman-Bogchelman;

nrs. 7 t/m 9 en luchtfoto: fam. Hartman; hisgis-kaartje