Mosselseweg 0

Boerderijnaam

HET LAAR

Huidig adres

Mosselseweg 0

Wijk

Mossel

Oudste vermelding

1611: Hofstede op ’t Laer (1, a)

Oude benamingen

Betekenis naam

Veldnaam. Een laar was een deel van een bos dat intensief gebruikt werd voor het kappen van hout of als weide; ook wel een open plek in het bos (2).

In 1602 was sprake van een stuk land op het Laer (3), en vgl. ook (Huis) Medler < middelaar ‘midden laar’ (4, 5).

Huis Medler wordt voor het eerst in 1483 genoemd, zijnde eigendom van Jacob van Hackfort (6), maar in 1447 was er reeds sprake van ene Henric to Medler (7)

Andere vermeldingen

Verpondingskohieren

1646: Het Medler (8, 9), hoffstede opt Laer

Leenaktenboeken

Kadaster 1832

Bouwjaar

Afgebrand midden-18^e eeuw

Verbouwing

Type boerderij

Monument

Eigenaren

< 1611: Wolter in ’t Medler x Heijle (1)

1611: Frijdach van Eck (tot Medler) x Odilia van Dorth (1)

1651: Sara Griffijns (10)

1657: Bernhardina van Hoen wed. Engelbert van Doetinchem (10)

1671: zoon Willem Engelbert Bruno van Doetinchem (10)

1681: tante Judith van Hoen wed. Gijsbert van Dorth

1681 >: familie van Dorth tot Medler, Huis Medler (10)

Bewoners

1447: Henric to Medler (7)

1625: Herman tho Lijssener, en zoon Jan tho Lijssener (1), voor- en toenmalige pachters van het Laer

1635: Zeno (Seijne) op het Laer (11)

1645: Gerrit den Timmerman op het Laer 1x Nn, 2x Aeltin Lammers Lijnderman (2x Berent Henrics te Caete) (1, b)

1667: dochter Enneken Gerritsen x Borghert Hendrijckxsen Hulskamp

1686: wedr. Borchert Hendrixen 2x Enneken Jansen Wennekinks

1693: wedr. Borchert op Laer 3x Jenneken Jansen

1672-1734: Gosen op ’t Laer 1x Geertjen Joostins, 2x Jenneken Egbers (wed. Gerrit Klein Hellinger) (b, c)

waar?:

1679: Joost op Laer (doop zoon Goosen) (b)

1682: Hendrik op Laer (b)

Bijzonderheden omgeving boerderij

a) In 1604 verkochten Fredrick van Palland (broer van Maria Adriana van Pallandt) x Sandrina van Raesfelt het erve Bokslag (Ganzensteeg 9) aan Vrijdag van Eck tot Medler x Odilia van Dorth (zuster van Johan van Dorth, gehuwd met Maria Adriana van Pallandt), en een gelijknamig stuk land aan Wolter in ’t Medler x Heijle. Wolter en Heijle verkochten in 1611 hun (inmiddels op dit land gebouwde?) hofstede op het Laer aan Vrijdag van Eck (het Bokslag grensde aan het veld genaamd het Laer (1, ill’s. 1 en).

Erve het Laar zou tussen 1758 en 1788 zijn afgebrand, waarna twee daarbij behorende percelen land bij dat van het Bokslag werden gevoegd (12)

b) De oudste bewoningsgeschiedenis van het Laar en het Klein Laar (Mosselseweg 22) is enigszins verwarrend, niet in het minst omdat “Goosen op het Laar” kennelijk zo’n begrip was dat dit tot ver in de 18^e eeuw gebruikt werd als synoniem van het Laer. De namen Goosen en Joost worden echter ook gevonden bij bewoner(s) van de naburige erven de Jaeger en ’t Heuvelink (resp. Mosselseweg 14 en 12). Zo maakte de rentmeester van de Wildenborch in 1682 en 1684 de pachtcontracten op van Gosen op het Laer en van Gosen op de Jaegerstede (13), en werd Heuvelink rond 1640 bewoond door Joost (Bloeminck) Havelinck , wiens zoon Gosen Josten (later op Enserinck) in 1682 trouwde met Teunissken Hendrix dochter van Hendrik op Laer.

Het Laar en later het Klein Laar werden in ieder geval al sinds 1645 (wanneer “Gerrit den Timerman op het Laer” een kind laat dopen) tot het vertrek van de laatste boer van Klein Laar in 1976 bewoond door de timmerman van het Medler

c) Speculatief: Goossen Arentsen Schulten uit Exel 1xLochem Geertjen Joostinx Wesseldijcs (dochter van Jost Wesseldijck uit Laren), 2xVorden Jenneken Egbers van het Laer uit Almen.

Gosen op ’t Laer was vermoedelijk de vader van Gerrit Gosens van/op ’t Laar (alias aan ’t Kleijn Laar) en Joost Gosens op de Nieuwe Maat (Maandagweg 4) (14). Laatstgenoemde voegde zich in 1740 bij zijn broer Gerrit op “Klijne Goosen” (= Klein Laar) nadat zijn dochter en schoonzoon de Nieuwe Maat hadden overgenomen. Zijn broer Gerrit Gosens blijkt bij zijn 2^e huwelijk in 1742 woonachtig te zijn “an ’t Kleijn Laar”

Bronnen

1) RAZ: ORA Scholtambt Zutphen. Toeg.nr. 0338, inv.nrs. 224, 225, 227 (transcriptie Ben Wullink, www.vordensverleden.nl)

2) R. Kater et al.,1996. Boerderij- en veldnamen in Vorden

3) GA: Heerlijkheid Wisch. Toeg.nr. 0443, inv.nr. 189

4) www.meertens.knaw.nl

5) B.J. Hekket, 1982. Oost Nederlandse Familienamen

6) A.P. van Schilfgaarde, 1964. ‘Het Medler te Vorden.’ In: Gelre. Bijdragen en Mededelingen 61, 4

7) G.J. Kuypers, 1988. Machtsverhoudingen in het kwartier van Zutphen in de 15^e eeuw, bekeken aan de hand van de bezittingen van de heren van Vorden en Hackfort. Ongepubliceerde doctoraalscriptie (zie ook GA: Archief Huis Hackfort. Leenregisters van de Heerlijkheid Vorden, 1407-1423, 1429-1483, 1484-1505. Toeg.nr. 0520, inv.nrs 464-466)

8) GA: Staten van het Kwartier van Zutphen en hun Gedeputeerden. Toeg.nr. 0005, inv.nr. 398 (transcr. Ben Wullink)

9) RAZ: Plaatsingslijst van de collectie Gerhard Kreijnck (1676-1691). Toeg.nr. 0141, inv.nr. 22

10) A. Tengbergen, 1973. De acht kastelen van Vorden

11) RAZ: Inventaris van het archief van het Scholtambt Zutphen (1462-1811). Breukenboek 1627-1660. Toeg. nr. 0338, inv.nr. 17 (transcr. Ben Wullink)

12) Huisarchief Medler

13) GA: Huis De Wildenborch. Toeg.nr. 0441, inv.nr. 3

14) GA: Familie Gallée. Toeg.nr. 0459, inv.nr. 5

15) GA: Twee kaarten van Nicolaas van Geelkercken, 1635 en 1651 (kopie van een kaart uit 1627). In: Hof van Gelre en Zutphen, Civile Processen 1639 en 1651. Toeg.nrs. 0124, inv.nrs. 5169 en 5292

Bijzondere documenten

Opgesteld door

©2024 Gerda Rossel

Laatst bijgewerkt

17-04-2024

Overige bijzonderheden

Foto's

1, 2: (15)