Vierakkersestraatweg 17

Boerderijnaam

DE ZWAAN

Huidig adres

Vierakkersestraatweg 17

Wijk

Vierakker (laatste wijkadres E 57)

Oudste vermelding

1356: Esinck (1)

Oude benamingen

1695: de Swaen (2)

< 1781 (1768): Esink of Zwanink (3)

Betekenis naam

Esink: patroniem afgeleid van de Germaanse persoonsnaam Ese (4, 5)

De Swaen: “waar de zwaan uithangt”, d.w.z. uithangbord van een herberg (a)

Swanink of Zwanink: patroniem afgeleid van de Swaen of Zwaan (4)

Andere vermeldingen

1649: Essinck (6)

Verpondingskohieren

1649: Reinier Swaefken (6), Essinck

Leenaktenboeken

1696: Een Keppels leen, achterleen van de hof Esink. “Het halve en het vierendeel van het goet Esinck, sampt haelstede en manschap, nevens de daervan dependerende leencamer, oock huys, hoff…, en het vierendeel van het goet Esinck met alle ap- en dependentien...“ (3, 7, b), een dubbelleen

Kadaster 1832

Sectie D nr. 89

Bouwjaar

ca. 1891: herbouw (8, 9, c)

Verbouwing

1941, ca. 1953, 1993 (9, 10)

Type boerderij

T-boerderij

Monument

Gemeentelijk monument

Eigenaren

1356: Lambertus Lambertuszoon Mathye (½), de vicarie van Corpus Christi en de Driekoningen (¼), Johannes Gerlaci (¼) (1), het goed Esinck

1449: Bartruyt of Bartruede, wed. Herman Mackincks (11), dat vierdel toe Esinck

1461: Sander Esinck draagt over aan de vicaris van het H. Sacrament en Drie Koningen (12), verscheidene delen van het goed Esinck

1470: gebr. Johan en Johan van Veenhuysen alias Esynck en Jutte wed. Sander vV verkopen aan Gysbert Lansyng x Styne (13), hun goed Esynck

1533: Henrick ter Horst (14), Eezinck

1649: Reinier Swaefken (6), Essinck

< 1697 (1692) zoon? Jacob Evert Swaefken (14)

1716: Barthold van Hasselt (x Maria Theodora van Essen) (3, 17), ½ + ¼ Esink

1750: (speculatief) Teunis Teunissen Brummelman x Geertje Wolters Ruitercamp uit Almen verkopen aan Harmen Teunissen Gerritsen x Aeltje Jansen Meijers uit Warnsveld “het huis waar de Zwaan uithangt” (16, d), vermoedelijk betr. het recht van opstal

1768 (1781): Bartholdszoon Johan van Hasselt (x Susanna Françoise van Sonsbeeck) (3, 17), Esink alias de Zwaan of Zwanink

1805: de kinderen en kleinkinderen verkopen het goed Esink aan Willem Besselink x Johanna Wilhelmina Jansen (15, 17, e), Esink of de Zwaan

1879: zoon Hendrikus Besselink en cons. (8)

1883: Johanna Maria van Voorst tot Voorst wed. Alexander Amandus Josephus Canisius van der Heijden, Huis Suideras (8, 18)

1933: zoon Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden (x Christine Maria Antonia Ferdinandine von Mengden), Huis Onstein (8)

Bewoners

1682: wedr. Theunis Janssen van ‘t Stroetman wedr. Hendersken Janssen 2x Hendersken Dercks (f), in de Swane

1693: Gerrijt Goossens of Goesens (1?)x Aeltien Hendricksen, op de Swane

< 1722 (1715?): Frederik ten Velde “hospes in de Zwaan in Vieracker” x Anneken Lammerts Vrendenborg (wed. Gerrit Gosens) (15)

1745: (speculatief) Harmen Teunissen Gerritsen x Aeltje Jansen Meijers

< 1811 (1799?): Willem Willemsen Besselink x Johanna Wilhelmina (Maria) Jansen

1821: wedr. Willem Besselink

1827: zoon Willem Besselink

ca. 1834 Willem Besselink x Elisabeth Jansen

1853: wed. Elisabeth Besselink-Jansen

1879: zoon Hendrikus Besselink

1884: Jan Rouwenhorst x Elisabeth Gelens

1901: wedr. Jan Rouwenhorst

1907: zoon Bernardus Rouwenhorst x Antonia IJsseldijk

1931: wedr. Bernardus Rouwenhorst

1935: wedr. Bernardus Rouwenhorst, en zoon Johannes Bernardus Rouwenhorst x Johanna Geertruida Seesing

Bijzonderheden omgeving boerderij

a) Een uithangbord met een dierenafbeelding duidt op een herberg. Esink alias de Zwaan lag aan een kruispunt van doorgaande wegen, met aan de overkant van de weg herberg de Vlieg (Vierakkersestraatweg 16). Voor een dergelijk kruispunt met tegenover elkaar gelegen herbergen, zie De Bult, Noordzicht en de Oude Wientjesvoort (Ruurloseweg 0, 50, 77/79 Vorden)

b) Deze leenkamer bestond al in 1501, blijkens een verklaring van de proost van de St. Walburguskerk te Zutphen, die aangeeft dat het erve Brandenborch in Vorden (Brandenborchweg 1) eigendom was van de St. Walburgiskerk en een leen van het goed Esinck. Anderhalve eeuw later, in 1567, beleent Johan Gerritszoon van Voorthuysen, leenheer van het land Oesinck (= Esinck) in Vierakker, iemand met het goed Grote Brandenborch, en in 1699 is Groot Brandenborch nog steeds leenroerig “aen den hoff toe Esinck”, net als in 1786. Een paar jaar eerder, in 1781, was “De Lheenkaemer des haves en manschaps Esink, lheenpligtig aan den Huijse Keppel” door Johan van Hasselt verkocht aan August Robbert van Heeckeren van ’t Suideras (7, 19, 20)

c) Bij de herbouw van ca. 1891 zouden kozijnen zijn gebruikt die kwamen van het oude (afgebroken) Suideras (9)

d) Secundaire bron, niet geverifieerd

Bronnen

1) RAZ: Inventaris van het archief van de Vicarissen van de Sint Walburgiskerk (1332-1587). Toeg.nr. 0463, inv.nr. 106

2) GA: Markeboek van Vierakker, 1603-1763. Toeg.nr. 0366, inv.nr. 808

3) RAZ: Inventaris van de Familievereniging Van Hasselt (1624-2019). Toeg.nr. 0023, inv.nrs. 282, 331

4) Geïntegreerde Taalbank, Instituut voor Nederlandse Lexicologie. http://gtb.inl.nl/

5) B.J. Hekket, 1982. Oost Nederlandse Familienamen

6) RAZ: Plaatsingslijst van de collectie Gerhard Kreijnck (1676-1691). Toeg.nr. 0141, inv.nr. 22

7) GA: Staten van het Kwartier van Zutphen en hun Gedeputeerden. Toeg.nr. 0005, inv.nrs. 453, 475, 1372

8) GA: Digilegger (Kadaster)

9) Fam. Rouwenhorst, pers. comm.

10) ECAL: Gemeentebestuur van Vorden. Bouwvergunningen. Toeg.nr. 1530, inv.nr. 964

11) RAZ: Oud Rechterlijk Archief Zutphen. Kentenissen, protocol van vrijwillige akten 1445-1453 (transcr. Diederik Rijs). Toeg.nr. 0010, inv.nr. 457

12) RAZ: Inventaris van de archieven van de Vicarieën van de Sint Walburgiskerk (1302-1575). Toeg.nr. 0465, inv.nr. 72

13) RAZ: Plaatsingslijst van de collectie particuliere charters Zutphen (1297-1809). Toeg.nr. 0191, regestnr. 332, charternr. 4640

14) GA: Huis Keppel. Toeg.nr. 0409, inv.nr. 1240

15) RAZ: Inventaris van het archief van het Scholtambt Zutphen (1462-1811). Toeg. nr. 0338, inv.nrs. 103, 236, 254, 268 (Transcr. Ben Wullink www.vordensverleden.nl

16) RAZ: Collectie Lamers. Toeg.nr. 3020, inv.nr. 232

17) W. Wynaendts van Resandt, 1934. Geschiedenis en genealogie van het Cleefsch-Zutphensche geslacht Van Hasselt van ca. 1530--1934

18) RAZ: Plaatsingslijst van de archieven van notarissen met standplaats Zutphen (1811-1935). Toeg.nr. 0349, inv.nr. 477

19) RAZ: Regestenlijst behorende tot de inventaris van het archief van het Kapittel van Sint Walburgis 1059-1606. Toeg.nr. 0325, inv.nsr. 3, 572 (transcr. Ben Wullink. www.vordensverleden.nl)

20) GA: Huis Ruurlo. Toeg.nr. 0894, inv.nr. 1523

Bijzondere documenten

Opgesteld door

©2023 Gerda Rossel

Laatst bijgewerkt

27-07-2023

Overige bijzonderheden

e) De kinderen van Johan van Hasselt x Susanna Françoise van Sonsbeeck: Jacob Adriaan vH, Barthold Theodorus Wilhelm vH x Baukjen Rijpperda, Anna Magdalena vH x Marcus Broen, Jan Hendrik Cornelis vH x Maria Catharina Klein, en de minderjarige kinderen van wijlen Leonard Robbert Jacob vH x Anna Carolina Treno

f) Theunis Janssen van ’t Stroetman (in Leesten) woonde tot maart 1681 met zijn 1^e vrouw (Hendersken Janssen, uit Brummen) op Enserinck (in Vierakker, locatie onbekend), van 1682-1691 in de Swane, en vanaf 1691 op Klein Lebbink (Kapelweg 17)

Foto's

1941: (10)